Το ΔΝΤ «μπλόκαρε» δόση δανείου στη Ρουμανία

Την καταβολή της πρώτης δόσης έκτακτου δανείου στη Ρουμανία ανέβαλε χθες το ΔΝΤ ύστερα από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας, που αποφάνθηκε ότι κάποια από τα μέτρα λιτότητας είναι αντισυνταγματικά, και λίγες ώρες αφότου εκατοντάδες Ρουμάνοι διαδηλωτές εισέβαλαν στο προεδρικό μέγαρο στο Βουκουρέστι διαμαρτυρόμενοι για τη σκληρή κυβερνητική πολιτική. Ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζέφρι Φρανκς εξέφρασε, ωστόσο, χθες την πεποίθηση ότι η λύση δεν θα αργήσει να βρεθεί.

Η προσφυγή κατά των μέτρων του ΔΝΤ κατατέθηκε στις 16 Ιουνίου 2010 από τη ρουμανική αντιπολίτευση. Οι Ρουμάνοι σοσιαλδημοκράτες προσέφυγαν στο Συνταγματικό Δικαστήριο υποστηρίζοντας ότι οι περικοπές μισθών κατά 25% στους δημοσίους υπαλλήλους και συντάξεων κατά 15% είναι «μια νέα μορφή φορολογίας εισοδήματος» και παραβιάζουν το ρουμανικό Σύνταγμα. Το ρουμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο έχει μπλοκάρει και στο παρελθόν την εφαρμογή μέτρων λιτότητας.

Ανάλογη απόφαση έχει εκδώσει και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Λεττονίας: «Τα μέτρα που επιβάλλει το ΔΝΤ συνιστούν παραβίαση της έννομης τάξης και η εφαρμογή τους πρέπει άμεσα να σταματήσει». Αυτό ήταν το σκεπτικό του σώματος στη Λεττονία, η οποία εφαρμόζει από τα τέλη του 2008 τις συνταγές που επιβάλλουν οι πιστωτές. Το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι οι περικοπές συντάξεων παραβιάζουν τις συνταγματικές επιταγές, σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνηση της χώρας οφείλει να εγγυάται την κοινωνική προστασία. «Οι περικοπές των συντάξεων αποτελούν παραβίαση του δικαιώματος στην κοινωνική ασφάλιση και των αρχών του δικαίου» αναφέρεται στην απόφαση, που εκδόθηκε την 21η Δεκεμβρίου 2009 και δεν επιδέχεται έφεση.

Το δικαστήριο υποχρέωσε την κυβέρνηση της Λεττονίας να επαναφέρει τις συντάξεις στο αρχικό ύψος τους, αλλά και να δεσμευθεί ότι θα επιστρέψει στους συνταξιούχους, έως το 2015, όλα τα ποσά που είχαν παρακρατηθεί κατά τους έξι μήνες που εφαρμόστηκαν οι περικοπές. Οι μειώσεις των συντάξεων ήταν της τάξης του 10% για όλους και του 70% για όσους συνέχιζαν να εργάζονται και μετά τη σύνταξη. Η κυβέρνηση συμμορφώθηκε με την απόφαση, ενώ οι εκπρόσωποι του μηχανισμού ΔΝΤ - Ε. Ε. συνέχισαν να χορηγούν κανονικά στη Λεττονία τις δόσεις του δανείου, συνολικού ύψους 7,5 δισ. ευρώ, παρότι ένας πυλώνας του Προγράμματος Σταθεροποίησης εξουδετερώθηκε. Η απόφαση του λεττονικού δικαστηρίου τόνιζε ότι τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα προηγούνται των διεθνών συμφωνιών. Παράλληλα, επισήμανε ότι όλες οι διεθνείς συμφωνίες επιβάλλεται να τίθενται προς επικύρωση από τη Βουλή, περιλαμβανομένων και των συμφωνιών δανειοδότησης.

Η Λεττονία εντάχθηκε στον μηχανισμό του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου τον Δεκέμβριο του 2008, στο τέλος μιας χρονιάς κατά την οποία η οικονομία της είχε συρρικνωθεί κατά 4%. Ενα χρόνο αργότερα είχε σπάσει τα ρεκόρ ύφεσης στην Ευρώπη, συρρικνούμενη κατά 18% το 2009.

Αν όμως οι πολιτικές που επιβάλλει το ΔΝΤ αντί της ανάκαμψης οδηγούν σε βαθύτερη ύφεση, θα μπορούσε άραγε να τις καταγγείλει κανείς στο δικαστήριο ως ζημιογόνες για την εθνική οικονομία; Αυτό έκανε το 1999 η Συνομοσπονδία Τραπεζικών Υπαλλήλων της Νότιας Κορέας, ζητώντας αποζημίωση 400 εκατ. δολαρίων από το ΔΝΤ επειδή οι συμβουλές του οδήγησαν σε κλείσιμο πέντε τράπεζες. Οι τραπεζοϋπάλληλοι κατηγόρησαν το ΔΝΤ ότι υποχρέωσε τη Νότια Κορέα να ακολουθήσει πολιτικές που προκάλεσαν «αλυσίδα χρεοκοπιών, ακόμη και υγιών επιχειρήσεων». Το δικαστήριο της Σεούλ απέρριψε την αγωγή αποζημίωσης, επισημαίνοντας ότι καμία χώρα που έχει υπογράψει τις συνθήκες προσχώρησης στο ΔΝΤ δεν μπορεί να εγείρει δικαστικές αξιώσεις εις βάρος του.

Ενώ όμως οι αγωγές αποζημίωσης εις βάρος του ίδιου του ΔΝΤ δεν είχαν τύχη, οι δικαστικές προσφυγές κατά των μέτρων που αυτό επέβαλε δικαιώθηκαν και στην Ουκρανία.

Ευρυδικη Mπερση

καθημερινη